«این کار را نکن، به خودت صدمه میزنی. قبل از اینکه کارت به گریه ختم شود، بس کن. راه برو، ندو، سرعتت را کم کن، وگرنه زمین میخوری.» اینها عبارتهای رایجی هستند که میتواند جلوی حس ماجراجویی و کنجکاوی کودکان را بگیرند.
اگر والد یا مراقب کودک هستید، به احتمال زیاد این جملات را گفتهاید. به این دلیل که غریزهی طبیعی ما محافظت از کودکان در برابر آسیب است و پیش فرض ما تمایل به «نه» گفتن دارد تا بچهها را از انجام کارهایی که ممکن است منجر به صدمه دیدن شود بازداریم. در حالی که میدانیم یادگیری از طریق تجربه بهترین راه یادگیری است.
بازیهای ماجراجویانه و تقویت حس کنجکاوی در کودکان در چه مرحلهای خطرناک میشود؟ آیا باید اجازه دهیم فرزندانمان از بازیهای پرخطر بیاموزند و رشد کنند و اگر چنین است، چگونه محدودیتهایی تعیین کنیم که از آنها محافظت کند؟
ماجراجویی در کودک را چگونه تعریف میکنید؟
یکی از پرکاربردترین تعاریف بازی ماجراجویانه از الن بیتهانسن سندستر (Hansen Sandseter)، استاد دانشگاه کوئین مود در آموزش در دوران کودکی در نروژ آمده است، که آن را «اشکال هیجانانگیز بازی فیزیکی که شامل عدم قطعیت و احتمال خطر فیزیکی است» تعریف میکند.
مزایای تقویت ماجراجویی و کنجکاوی در کودکان
بازیهای ماجراجویانه به کودکان کمک میکند تا دربارهی خود، دیگران و جایگاه خود در جهان بیاموزند. هنگامی که به تواناییهای خود ایمان میآورند و به تصمیمگیری خود اعتماد میکنند، احساس ارزشمندی در آنها ایجاد میشود. این احساس میتواند به آنها احساس خوبی نسبت به خود بدهد و اعتماد به نفس آنها را تقویت کند.
کودکان از بازی در ارتفاع و سرعت، مانند بالا رفتن از درختان و تند رفتن با اسکوتر و دوچرخه، هیجانزده میشوند. آنها دوست دارند مرزها را کنار بزنند و خودشان را آزمایش کنند. ممکن است تماشای این کارها برای والدین یا مراقبان راحت نباشد، اما با شرکت در فعالیتهای «خطرناک»، کودکان درسهای ارزشمندی میآموزند.
- بازی ماجراجویانه کودکان را قادر میسازد از اشتباهات خود درس بگیرند.
- اعتماد به نفس ایجاد میکند.
- خودباوری را ایجاد میکند.
- تابآوری ایجاد میکند.
- به کودکان کمک میکند بر ترس غلبه کنند و اضطراب خود را دربارهی امتحان کردن چیزهای جدید تنظیم کنند.
- به آنها کمک میکند تا احساسات خود را تنظیم کنند.
- به مدیریت خشم و حل تعارض کمک میکند.
- استقلال و مسئولیتپذیری را تشویق میکند.
- به کودکان میآموزد که از اشتباهات خود درس بگیرند.
- به کودکان کمک میکند تا محدودیتهای خود را درک کنند.
- کودکان را با مفهوم ریسک مدیریت شده آشنا میکند و آنها را قادر میسازد تا به طور ناخودآگاه خطر مرتبط با یک موقعیت یا فعالیت خاص را ارزیابی کنند.
- به آنها کمک میکند تا دربارهی اهمیت انتخاب خوب و رفتارهای خودتنظیمی بیاموزند.
- به آنها کمک میکند تا مهارتهای اجتماعی مهم را بیاموزند.
البته بیهوده به این نوع بازی و فعالیتها «خطرناک» نمیگویند. درسهای زندگی که از بازیهای ماجراجویانه به دست میآیند، بسیار ارزشمند هستند، اما کودکان ممکن است در این تجربهها صدمه ببینند. پس محدودیتها چیست؟